Veilige kerk preventiebeleid
1 Veilige kerk en gemeente
“Veilige kerk” ziet de Pax Christikerk-Noorderkerk Den Haag met name als een taak van de wijkkerkenraad. Dit beleidsstuk is in samenwerking vastgesteld. Hierdoor zijn begrippen en uitwerkingen in eigen woorden van de wijkgemeente. De intentie en betekenis is in wezen hetzelfde.
Achtereenvolgens wordt ingegaan op het Preventiebeleid, Gedragscode, VOG-aanvragen, vertrouwenspersoon en melding.
2 Waarom preventiebeleid
De Protestantse Kerk Nederland(PKN), waar wij als Pax Christikerk-Noorderkerk onderdeel van zijn, stimuleert plaatselijke gemeenten om zich actief in te zetten voor veilig gemeente-zijn.[1] Daarbij is het uitgangspunt dat eenieder zich in een gemeente van de Protestantse Kerk veilig voelt. In de kern betekent dit:
- Leden behandelen elkaar met respect
- Mensen met speciale taken en opdrachten maken geen gebruik van hun machtspositie
- Kinderen en jongeren kunnen ongestoord meedoen
Ook als Pax Christikerk-Noorderkerk vinden we dit heel belangrijk. Dit iets waar we als kerk door de tijd heen altijd al naar streven en waar we ons ook als leiderschapsteam én gemeente actief voor inzetten. In onze missie en visie spreken we over dat we de Pax Christikerk-Noorderkerk zien als een plek waar mensen hun talenten en gaven kunnen inzetten voor Gods gemeente, dat het een plek mag zijn om zelf te groeien in wie onze identiteit is, in Christus, en dat we elkaar daarin mogen helpen om te groeien en bloeien. Om daaraan bij te dragen zullen we ook de veiligheid daarvoor moeten waarborgen. Dit Veilige Kerk-beleid en onze actieve omgang daarmee, zullen helpen bijdragen aan onze missie en visie.
Er zijn ook enkele praktische zaken die we tot op heden niet apart geregeld hadden. Dat is iets wat we nu wel willen doen. In dit document beschrijven we welke stappen we op korte termijn hopen te zetten of al gezet hebben.
Actief preventiebeleid
Om te laten zien dat we een actief preventiebeleid voeren, wordt het preventiebeleid op de website beschikbaar gesteld. Er kan daar ook verwezen worden naar bestaande PKN protocollen.
3 Gedragscode
In de gedragscode staat wat het leiderschapsteam/kerkenraad én de gemeente van de ambtsdragers, vrijwilligers e/o betaalde krachten verwacht, welk gedrag wel en welk gedrag niet geaccepteerd wordt. Een gedragscode is een officieel document dat door vrijwilligers bij de start van hun werk ondertekend wordt.
Wie dat zijn wordt door het leiderschapsteam/kerkenraad bepaald[2]. Je belooft je aan deze regels te houden. Er wordt ingegrepen als ze worden overschreden: verantwoordelijkheid van ingrijpen of melden ligt niet alleen bij leiderschapsteam, maar in principe bij elk gemeentelid. Bij twijfel, altijd bespreekbaar maken.
De gedragscode geldt in principe voor alle gemeenteleden en betrokkenen. Ook al worden deze niet gevraagde de code te ondertekenen.
4 VOG voor bepaalde vrijwilligers
Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is een verklaring waaruit blijkt dat gedrag uit het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving. De aanvrager wordt gescreend op het hebben gepleegd van strafbare feiten. Een aanvraag voor een gratis VOG verloopt via Regeling voor vrijwilligers | Gratis VOG. Voor beroepskrachten is de VOG niet gratis. De aanvraag voor beroepskrachten verloopt via Justis.
De generale synode van de PKN heeft in april 2024 besloten dat een VOG per 1 juli 2025 verplicht word voor bepaalde vrijwilligers en beroepskrachten binnen de PKN[3]. Het gaat hierbij om:
- alle ambtsdragers
- alle anderen die namens de gemeente pastorale taken hebben
- mensen in functies die daarmee op regelmatige basis (bege)leidinggeven aan minderjarigen of kwetsbare mensen zodat een persoonlijke band kan ontstaan
- mensen in functies waarin men herhaaldelijk als enige volwassene samen is met minderjarigen of kwetsbare mensen
- vertrouwenspersonen
- mensen in overige functies waarbij de genoemde verklaring door de kerkenraad als zinvol preventief middel wordt geacht.
Noorderkerk functies met VOG
- Leden of andere betrokkenen actief als:
- Ambtsdrager (ouderling, diaken, predikant)
- Kerkrentmeester en diaconale rentmeester
- Lid van het Team Aandacht en Pastoraat
- Administratief werker met toegang tot financiële en/of ledenadministratie
- Als (bege-)leider bij kinder- of jeugdwerk
[Bij VOG is er in principe onderscheid tussen “persoonlijke contacten” en “kennis van privegegevens/administratie”. Bij ambstdragers kan dat samenvallen. Voorstel voor iedereen de combinatie aan te vragen. Bij verschuiven functies hoef je geen extra actie te ondrnemen.]
Procedure Noorderkerk
- Bij het starten van een taak zorgt de kerkenraad dat betrokken persoon op de hoogte wordt gebracht van de gedragsregels en het preventiebeleid. Het aanvragen van VOG wordt daarin aan de orde gesteld (Scriba/voorzitter). Deze persoon coördineert de aanvraag van de VOG.
- De aanmelding voor een gratis VOG voor deze personen wordt centraal gedaan worden. [Niels Kruithof kan namens de kerk een aanvraag met elektronische handtekening indienen.]
Pax Christikerk functies met VOG
- betaalde krachten, zoals predikant of kerkelijk werker
- voor diegenen die met geldprocessen te maken hebben,
- voor kinder- en jeugdwerk,
- voor pastoraat.
Dit is aanvullend op de punten die PKN zelf besloten heeft, die hierboven benoemd zijn.
Procedure Pax Christikerk
- Leiderschapsteam benadert de betrokken personen voor dat deze in de functie stoppen (Hilde en Anneli). Vrijwilligers die een VOG moeten aanvragen worden benaderd, persoonlijk of per e-mail om alle gegevens voor de aanvraag te inventariseren.
- De aanmelding voor een gratis VOG voor deze personen wordt centraal gedaan worden. [Niels Kruithof kan namens de kerk een aanvraag met elektronische handtekening indienen.]
Betreft de verplichting VOG aanvragen. Met deze verplichting laten we zien dat we net als andere maatschappelijke organisaties bewust omgaan met een “Veilige omgeving”. Het is op een andere manier bevestigen wat wij als Gemeente van Christus altijd al beoogd hebben.
De VOG is geen garantie of vrijbrief. De invoering van de VOG weerhoudt ons niet dat we elkaar in de gemeente blijven stimuleren en erop toezien dat gemeentewerk of -taken in eerlijkheid, veiligheid en respectvol blijven gebeuren. Wij blijven daarvoor als gemeente met elkaar verantwoordelijk en zien daar in de VOG als middel voor bewustwording, niet als vrijbrief.
5 Vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon is het aanspreekpunt voor opvang, advies, ondersteuning en begeleiding bij ongewenst gedrag. De PKN adviseert dat iedere plaatselijke kerk een of meerdere vertrouwenspersonen aanwijst. Een vertrouwenspersoon kan intern of extern worden aangesteld, vanuit één gemeente of in een breder samenwerkingsverband. Deze persoon dient zichtbaar te zijn voor gemeenteleden, laagdrempelig te benaderen en functioneren als ‘ambassadeur’ voor veilige gemeente en veilig jeugdwerk.
Beslispunten:
- Willen we vanuit de gemeente zelf een vertrouwenspersoon aanwijzen of sluiten we aan bij een breder samenwerkingsverband?
- Als we zelf een vertrouwenspersoon willen aanstellen dan betekent dat ook dat we een profiel moeten ontwikkelen en taken en werkwijze moeten beschrijven. De te selecteren persoon dient bij voorkeur een training te hebben gevolgd.[4]
- Het ontwikkelen van een meldprotocol voor grensoverschrijdend gedrag, in samenwerking met onze vertrouwensperso(o)n(en).
De intentie is uit iedere wijk een vertrouwenspersoon te zoeken, die ook aangesproken kan worden uit de andere wijk. Dit laatste om zeker te stellen dat meldingen over een kennis van de vertrouwens persoon de schijn van onpartijdige behandeling kan geven. Een combinatie met de vertrouwens persoon van de Ichtuskerk in Den Haag wordt overwogen.
[1] Veilige gemeente | Protestantse Kerk in Nederland
[2] In ieder geval voor alle personen waarvoor een VOG-wordt aangevraagd.
[3] Zie voor meer informatie Het waarom en hoe van de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) | Protestantse Kerk in Nederland en VOG wordt verplicht voor medewerkers en vrijwilligers Protestantse Kerk | Protestantse Kerk in Nederland
[4] De PKN doet voor de genoemde acties op zijn website een handreiking: Vertrouwenspersonen aanstellen | Protestantse Kerk in Nederland